Ik shoot ondertussen al sinds 1996. Ik ben geëvolueerd van een wegwerpcamera (yes, it was a thing back then), naar een analoog toestel, naar een digitaal monster waar je diskettes in moest steken, naar een Nikon D50, een fuji S5 pro, een Nikon D7000 en sinds begin 2017 werk ik met een full frame Nikon D800. Moest ik vandaag een nieuwe camera kopen, dan zou het waarschijnlijk een D7200 zijn, terug een cropped sensor camera. In dit artikel vertel ik waarom. Zoals altijd is dit mijn persoonlijke mening, gebaseerd op mijn persoonlijke ervaringen.

Eerst en vooral: een full frame camera is superieur in beeldkwaliteit aan een cropped sensor, dat wil ik niet weerleggen. Waar ik het wel over wil hebben is dat een full frame daarom niet noodzakelijk de betere keuze is wanneer je een nieuwe camera gaat kopen.

Om dat te begrijpen moet ik wat context geven over mijn fotografie. Ik doe voor 90% studiowerk, net zoals de meeste van de fotografen waar ik mee bevriend ben. Ik shoot op ISO200 en met een sluitersnelheid van 1/200s, dat zijn twee zaken die bijna elke shoot constant zijn. Ik shoot sinds begin dit jaar met een Nikon D800  (Full Frame) die ik voor onbepaalde tijd leen van een kameraad, waar ik hem heel dankbaar voor ben. Ik werk er dus mee, maar heb nog geen geld geïnvesteerd in een heel Full Frame systeem.

Laten we even de voordelen van een full frame camera overlopen:

Betere beeldkwaliteit.

Een full frame camera heeft een groter dynamisch bereik, diepere kleuren en meer contrast. En hoewel dat verschil zeker aantoonbaar is, is het zeer miniem in normale omstandigheden. Ik heb de foto hiernaast genomen met een full frame en een cropped sensor. Ik zet er bewust niet bij welke full frame is en welke cropped sensor. De kenners zullen weten welke de full frame is, maar geef toe dat het verschil klein is.

Lagere scherpte-diepte.

Een full frame camera heeft een kleiner veld waarin alles scherp is. Dat is flatterend wanneer je buiten shoot en je de achtergrond wat waziger wil maken. Echter, in de studio is het juist moeilijker om mee te werken. Ik shootte regelmatig op F5.6-F8, waardoor ik niet teveel kracht nodig had van mijn flitsers (en deze dus langer meegaan). Echter, in de eerste maanden dat ik shootte met mijn Full Frame, merkte ik dat beelden op F5.6 niet altijd overal even scherp waren. Dat kwam dus omwille van de kleinere scherpte-diepte (het focuspunt was scherp, de rest niet). Nu shoot ik op F8-F11, om dat te compenseren, maar ik moet mijn 300watt flitsers bijna op full power gebruiken.

Minder ruis op hogere ISO’s.

Dit is waar, naar mijn mening, de Full Frame het grootste verschil maakt. Hier hoef je niet te kijken naar cijfers, grafieken en crops op pixelniveau om het verschil te zien.  Er zijn wel eens shoots geweest waarbij een betere performantie op hogere ISO-waarden heel goed uitkwam voor mij, zoals in de foto hiernaast.  De lichtinval kwam bijna enkel van een deur die open stond, waardoor ik met heel weinig licht werkte. Echter, ik shoot altijd op ISO200 in mijn studio, dus het grootste voordeel van een Full Frame, heeft op mij weinig impact.

Hogere resolutie.

Een hogere resolutie is niet noodzakelijk inherent aan een Full Frame camera. Echter, omdat de Full Frame camera praktisch altijd in het hogere prijssegment zit, zal die camera bijna altijd een hoge resolutie hebben. Een hoge resolutie verhoogt de kwaliteit en scherpte van een beeld en zorgt er voor dat je je retouching meer in detail kan doen achteraf in photoshop. Echter, dit heeft dan weer als nadeel dat het snel veel harde schijf ruimte inneemt en dat je een sterkere processor nodig hebt om de beelden te bewerken. Ikzelf merk dat het post processen van mijn beelden trager verloopt sinds ik shoot op een hogere resolutie. En het eindbeeld, dat ik toch 99% van de tijd online gebruik, dus in een lage resolutie, wordt er niet noodzakelijk beter van. Tenzij dat je van plan bent om crops te doen of wil afprinten op een zeer groot formaat, gaat de resolutie niet veel verschil maken.

Een Full Frame camera heeft ook nadelen.

Lensfouten.

Een Full Frame camera gebruikt de hele lens, in plaats van maar een deel van de lens.  Daardoor heb je sneller last van lensfouten, vooral vignetering. Ik gebruik een Nikkor 24-85mm full frame lens en ik heb een donkere schijn in de hoeken van mijn foto. Gelukkig hou ik daar juist van en vergroot ik het zelfs regelmatig in post. Maar als ik bijvoorbeeld een high key foto met witte achtergrond wil nemen, dan moet ik de hoeken altijd nog wat extra bewerken.

Grotere bestanden.

Zoals in een punt hierboven al aangehaald, heeft een Full Frame camera meestal grotere bestanden. Ik heb een aantal terrabytes in mijn PC, en sinds ik begin dit jaar met een FF Camera shoot, ben ik snel zonder schuifruimte aan het geraken. (ik delete dan ook zelden iets). Daarnaast, zoals eerder aangehaald, verloopt het retouchen ook trager.

Crop

Een cropped sensor camera heeft een cropfactor van 1,5X (Nikon) en een Full Frame een cropfactor van 1. Dat betekent dat een Full Frame een grotere breedhoek heeft en een cropped sensor camera een grotere zoom. Dit is noch een nadeel, noch een voordeel, het hangt er maar vanaf wat voor jou het belangrijkste is. Echter, omdat ik vooral portretten en drie kwart foto’s neem, heb ik meer nood aan een zoom dan aan een breedhoek.

Dus … geen full frame dan?

Dus … als geld geen factor was, dan neem ik een cropped sensor? Hell no!  Ik hou van mijn full frame camera, zolang ik hem mag gebruiken. Gewoon al “weten” dat ik shoot met materiaal dat me relatief “betere” resultaten opbrengt, vind ik een aangename gedachte.  De voordelen voor mij zijn miniem, maar de nadelen zijn dat ook.  En er zijn zeker al shoots geweest waar de extra kracht van een full frame me goed uit kwamen.  Zolang ik mag blijven gebruik maken van mijne kameraad zijn toestel, ga ik dat zeker doen en hem daar heel dankbaar voor zijn.

Echter, geld is wel degelijk een factor in de echte wereld. En wanneer je overstapt naar Full Frame, dan koop je niet enkel een nieuwe body, maar ook nieuwe lenzen (DX lenzen werken niet op een Full Frame). Een D7200 kost me 700-800 euro, terwijl de overstap naar een FF camera al snel tegen de 5000 euro aan zou kunnen kosten. In dat opzicht wegen de voordelen van een FF camera echt niet op tegen de prijs die ik er voor zou betalen.  En ik weet dat als ik morgen terug moet overschakelen naar een cropped sensor camera, dat zou mijn fotografie er niet beter of slechter van zou worden.  Want geloof me, er is geen enkele fotograaf ter wereld, die naar een foto kan kijken en zegt “deze is met dat of dat type camera genomen”.

Aan het begin van het artikel heb ik een side by side foto getoond van mijn D7000 en mijn D800.  Een getraind fotograaf ziet daar het verschil nog.  Maar wat bij resultaten van verschillende shoots?  Zie jij het verschil nog?  Zie jij hiernaast welke foto ik met welk toestel heb gemaakt?  Alle discussies over cijfers, scores en pixels terzijde … het is het eindresultaat dat telt.  Dus stel jezelf even de vraag: hoe belangrijk is die sensorgrootte voor MIJN fotografie?

Want ik zeg dus absoluut niet dat jij geen Full Frame camera moet kopen. Doe je aan eventfotografie? Full Frame is the way to go. Doe je aan sportfotografie? Sure, Full Frame is de beste keuze. Shoot je voor grote reclamecampagnes of voor grote afdrukken? Get yourself a Full Frame, of beter nog, koop een medium format camera. Maar werk je hoofdzakelijk met studioflitsers? Shoot je hoofdzakelijk voor gebruik op je website, sociale media, prints op A4? Weet dan dat je enorm veel geld betaalt voor een minieme verbetering in je foto’s en dat praktisch niemand het verschil ooit gaat zien. Als je een Full Frame camera koopt, weet dan ook waarom je hem koopt en niet enkel omdat mensen zeggen “dat dat beter is”.

Dat is mijn ervaring, mijn mening. Er is echter een filmpje van een bekende fotograaf, Zack Arias, die het nog beter en ludieker uitlegt dan mij. Hij bengt de hele discussie van APS-C vs Full Frame en brengt er perspectief in.  Neem zeker een kijkje. Woord van de dag: NEGLIGIBLE!!!!